Free Press

Noors heeft veel eigenzinnige gezegden die je veel leren over de samenleving en cultuur. Hier is een kleine verzameling om je op weg te helpen.

Het is één ding om een taal te leren in de klas of uit tekstboeken, maar een taal komt pas echt tot leven als je de woorden, zinnen en gezegden begrijpt die gewoon niet te vertalen zijn.

De meeste landen over de hele wereld hebben hun eigen unieke uitdrukkingen waarvan de betekenis niet altijd duidelijk is uit de woorden zelf. De gezegden of idiomen klinken vaak vreemd alleen op basis van de woorden zelf, vooral wanneer ze rechtstreeks worden vertaald.

Als je Noors leert, is er een vreemde en prachtige verzameling Noorse zinnen om te leren. Er zijn er veel die slechts subtiele verschillen hebben met de Engelse equivalenten. Ik hoop dat u van dit artikel geniet, want het was erg leuk om te schrijven!

Online cursussen: Noorse les 101 / Het mysterie van Nils

Als u Noors leert, vergeet dan niet de andere berichten op onze blog over het leren van talen te bekijken.

det finnes ikke dårlig vær, bare dårlige klær

Afhankelijk van de tijd van het jaar waarin u aankomt, is dit waarschijnlijk het eerste Noorse gezegde dat nieuwkomers te horen krijgen. Meestal hoor je het terwijl je druipt van het regenwater en je kletsnatte sokken uitwringt, voor je naar de dichtstbijzijnde outdoorkledingwinkel gaat.

De betekenis is vrij duidelijk, denk ik! Maar u kunt een volledig artikel over de fase hier lezen. Noren houden van het buitenleven en niets – zelfs sneeuw of een regenbui – zal hen ervan weerhouden ervan te genieten!

å stå/sitte med skjegget i postkassen

Met de baard in de brievenbus staan of zitten is een vreemde uitdrukking, maar de betekenis is vrij eenvoudig te achterhalen! Het betekent gewoon dat je vastzit in een ongemakkelijke situatie. Je hebt bijvoorbeeld iets stoms gedaan of bent betrapt op bedrog.

det var helt texas

De uitdrukking “het was helemaal Texas!” kan worden gehoord in verwijzing naar een wild feest, een giftige sfeer bij een sportwedstrijd, of zelfs gek verkeer, niet dat dit laatste erg vaak voorkomt in Noorwegen. Hoewel de uitdrukking in het buitenland algemeen bekend werd toen de media in de VS er een paar jaar geleden op inspeelden, dateert ze eigenlijk al van enkele decennia geleden.

De oorspronkelijke betekenis van de uitdrukking was om iets te vergelijken met de cowboys van het oude Wilde Westen, in de zin van hun onvoorspelbaarheid, en een spannende en/of enge sfeer. Tegenwoordig is het waarschijnlijker om aan te geven dat iets totaal gek of gestoord is.

man skal ikke skue hunden på hårene

Het Noorse equivalent van je moet een boek niet beoordelen aan de hand van de kaft wordt letterlijk vertaald als je moet een hond niet beoordelen aan de hand van zijn haren!

Online cursussen: Noorse les 101 / Het mysterie van Nils

å være midt i smørøyet

Om de uitdrukking “midden in het boteroog zijn” te begrijpen, moet je de Noorse keuken begrijpen. Het gerecht risgrøt, een warme pap, wordt traditioneel geserveerd met een klodder boter die in het midden smelt en een gat achterlaat, bekend als het boteroog.

Ter midden zijn betekent gewoon op een goede plaats zijn. En wie wil er nu niet smelten in het midden van een kom pap?

gammel vane er vond å vende

Engelse vertaling: Old habbits is difficult to turn.
Het is hetzelfde als het Engelse gezegde, “Old habits die hard” en betekent dat het moeilijk is om te stoppen met iets wat je al een aanzienlijke tijd doet.

ugler i mosen

Engelse vertaling: Uilen in het mos. Het betekent dat er iets aan de hand is dat verdacht is of niet klopt. “Ugler I mosen” is van Deense oorsprong en was oorspronkelijk “wolven in het moeras”; maar er wordt gezegd dat toen de wolven in Denemarken uit het wild verdwenen, het gezegde zich ontwikkelde tot uilen.

Er is ook een Noorse film uit 1959, geschreven en geregisseerd door Ivo Caprino, genaamd Ugler I mosen; de titel is afgeleid van het idioom: “Ik ruik een rat; er is onheil op komst”.

morgenstund har gull i munn

Engelse vertaling: Morning time is gold in the mouth. Dit is een uitdrukking die afkomstig is uit het Oud-Noors, de Noord-Germaanse taal. In het IJslands is het gezegde, “ochtendtijd geeft goud in de hand”, wat betekent, als je vroeg genoeg opstaat kun je meer bereiken.

Het is vergelijkbaar met het Engelse gezegde de “de vroege vogel vangt de worm”. Je kunt er meer over lezen op deze blog (in het Noors)

eplet faller ikke langt fra stammen

Engelse vertaling: De appel valt niet ver van de stam. Dit gezegde is in wezen hetzelfde als het Engelse, “the apple doesn’t fall far from the tree”. Het betekent meestal dat kinderen dezelfde eigenschappen vertonen als hun ouders.

gelijksoortige schuur leker het best

Engelse vertaling: Soortgelijke kinderen spelen het best. Deze is vergelijkbaar met de Engelse uitdrukking, “Birds of a feather flock together”. Het betekent meestal dat mensen (of kinderen in de Noorse versie) met dezelfde smaak en interesses bij elkaar worden gevonden.

(man kan ikke få) både i pose og sekk

Engelse vertaling: Men kan niet zowel de zak als de zak krijgen. Deze uitdrukking is een stijlfiguur die in grote lijnen overeenkomt met you can’t have your cake and eat it. Het kan een onmogelijke actie of gedrag impliceren. Bewijsmateriaal suggereert dat het voor het eerst werd gebruikt ergens rond de zestiende eeuw.

Online cursussen: Noorse les 101 / Het mysterie van Nils

førstemann til mølla

Engelse vertaling: Eerste man aan de molen’ of soms gewoon ‘eerste aan de molen’. Het betekent letterlijk: wie het eerst komt, het eerst maalt – in het Noors krijgt wie het eerst bij de molen is het meel (en meestal is er sprake van een wedstrijd wanneer dit gezegde wordt gebruikt).

smi mens jernet er varmt

Engels vertaling: smeden terwijl het ijzer heet is. De Engelse versie is “to strike while the iron is hot”. Het betekent snel iets doen op een opportunistisch/ideaal moment.

storm i et vannglass

Engels vertaling: Storm in een glas water. Deze Noorse uitdrukking is hetzelfde als het Brits-Engelse gezegde “storm in een theekopje”. Het betekent, een overdrijving van een onbeduidende zaak.

som plommen i egget

Engelse vertaling: Zoals de dooier in het ei. Het betekent je goed voelen in een bepaalde situatie, zoals bij een nieuwe baan of op vakantie ergens zijn waar het fijn is – alles is goed, ik ben tevreden.

bedre føre var (enn etter snar)

Engels vertaling: Beter vroeger dan met spijt terugkijken. Bedre føre var’ is het meest voorkomende gebruik. Het is een uitdrukking die betekent dat je voorzorgsmaatregelen moet nemen en geen onnodig risico mag nemen.

bedre sent enn aldri

Engels vertaling: Beter laat dan nooit. Deze is gelijk aan de Engelse variant en spreekt voor zich.

øving gjør mester

Engelse vertaling: Oefening baart kunst. Ook dit is er een die hetzelfde is als het Engelse equivalent en het betekent iets steeds opnieuw doen totdat perfectie is bereikt.

fra asken til ilden

Engelse vertaling: van de as naar het vuur. Deze uitdrukking betekent: van het ene slechte ding naar het andere gaan. En is vergelijkbaar met het Engelse gezegde, “out of the frying pan into the fire”.

ta med en klype salt

Engels vertaling: Neem met een korreltje zout. Dit is een stijlfiguur die voortkomt uit het idee dat het makkelijker is om iets met een beetje zout te eten, en het betekent dat je iets of iemand niet te serieus moet nemen.

ta for god fisk

Engelse vertaling: Neem voor een goede vis. Dit gezegde betekent geloven in iets wat iemand zegt of iemands woord voor lief nemen; geloven in wat je verteld wordt en het accepteren zonder te twijfelen; je gaat ervan uit dat het een goede vis is in tegenstelling tot een slechte. Het is een uitdrukking die iets verder gaat dan het Engelse gezegde, “I’ll take your word for it”.

aldri for sent å snu

Engelse vertaling: It’s never too late to turnaround.

Wat is uw favoriete Noorse zin?